در این فصل پولس توصیههایی شخصی برای تیتوس دارد.
آیۀ ۱۵ به طور رسمی این نامه را به پایان میبرد. این طور نوشتن درخاور نزدیک باستان، روشی متداول برای پایان بردن یک نامه بوده است.
شجره نامهها
شجره نامهها، فهرستی بودند که در آن نام اجداد یا نسل شخص ثبت میشدند. یهودیان، شجره نامهها را برای گزینش فردی مناسب به عنوان پادشاه به کار میبردند، زیرا به طور معمول فقط پسر یک پادشاه میتوانست پادشاه شود. این شجره نامهها همچنین نشانگر آن بودند که هر کس از چه قبیلهای[سبتی] است. برای مثال، کاهنان از قبیلۀ[سبت] لاوی و خانوادۀ هارون بودند.
پولس بار دیگر به تیتوس سفارش میکند که چگونه به مسنترها و کسانی که در کِرت سرپرستیشان میکند، تعلیم دهد.
«آنچه را مردم ما میدانند دوباره به ایشان بگو، که فرمانبردار باشند» یا « همواره به ایشان یادآوری کن که فرمانبردار باشند»
« آنچه را که حکام و مقامات سلطنتی میگویند، با اطاعت کردن از ایشان انجام دهند»
این دو واژه معانی مشابهی دارند و در کنار یکدیگر شامل همۀ کسانی میشود که در حکومت و در قدرت هستند.
« در هر فرصتی برای انجام کار نیکو آماده باشند»
«به کسی ناسزا نگویند»
« زیرا ما نیز خودمان پیش از این»
«پیش از این» یا « زمانی» یا «در گذشته»
«حتا ما هم» یا « همچنین ما هم»
« نادان بوده» یا «جاهل بوده»
به گونهای دربارۀ شهوات و لذّات صحبت شده است که انگار اربابان مردم بودهاند و با دروغ گفتن به این مردم، آنها را به بردگی گرفته بودند. این جمله به شکل معلوم نیز میتواند ترجمه شود. ترجمۀ جایگزین: « انواع شهوت و لذتها به ما دروغ گفته بودند و ما را به گمراهی کشانده بودند» یا « ما به خودمان اجازه داده بودیم که این دروغ انواع شهوات و لذات را باور کنیم که آنها میتوانند ما را خوشحال کنند و پس از آن دیگر قادر نبودیم احساسات خود را کنترل کرده یا از انجام کارهایی که فکر میکردیم به ما لذت میبخشند، دست بکشیم»
/WA-Catalog/en_tm?section=translate#figs-personification :See)
and
(/WA-Catalog/en_tm?section=translate#figs-activepassive
«امیال شدید» یا «خواهشها»
«ما همیشه کارهای بدی میکردیم و خیر دیگران را نمیخواستیم»
« باعث میشدیم دیگران از ما نفرت داشته باشند»
پولس به گونهای دربارۀ مهربانی و لطف خدا صحبت میکند که انگار آنها افرادی هستند که به چشم دیده میشوند.
([[See: [[rc://en/ta/man/translate/figs-personification)
«زیرا او بر ما رحمت داشته است»
احتمالاً پولس دربارۀ بخشش گناهکاران توسط خدا صحبت میکند و انگار که خدا جسم آنها را غسل میدهد. او همچنین دربارۀ گناهکارانی که به خدا پاسخ آری دادهاند طوری صحبت میکند که انگار دوباره متولد شدهاند.
([[See: [[rc://en/ta/man/translate/figs-metaphor)
در میان نویسندگان عهد جدید معمول است که طوری دربارۀ روحالقدس صحبت میکنند که انگار مایعی است که خدا میتواند آن را به میزان بسیار زیادی بر فرد ایماندار فرو بریزد. ترجمۀ جایگزین: «که خدا سخاوتمندانه به ما میبخشد»
([[See: [[rc://en/ta/man/translate/figs-metaphor)
« آنگاه که عیسا ما را نجات داد»
این جمله را میتوان به حالت معلوم نیز نوشت. ترجمه جایگزین: « از آنجا که خدا ما را بی گناه به حساب میآورد»
([[See: [[rc://en/ta/man/translate/figs-activepassive)
خدا با کسانی که به ایشان وعده داده است مانند وارثانی صحبت میکند که وارث دارایی و ثروت یکی از افراد خانواده شدهاند. در اینجا "امید" به معنای "انتظاری اطمینان بخش" است. ترجمۀ جایگزین: « باید مانند وارثان خدا باشیم که با اطمینان در انتظار به ارث بردن زندگی جاوادان هستند» یا : « میبایست بااطمینان انتظار داشته باشیم که خدا زندگی جاودان را به ما خواهد بخشید»
([[See: [[rc://en/ta/man/translate/figs-metaphor)
اشاره به تیتوس ۷:۳ دارد که خدا روحالقدس را از طریق عیسا به ایمانداران میبخشد.
« باشد که در پی انجام کارهای نیکو باشند»
پولس به تیتوس توضیح میدهد که از چه چیزی باید خودداری نماید.
« خودداری کن» یا « پرهیز کن»
«مباحثاتی که به مسائل غیر مهم مربوط هستند»
مطالعۀ رابطۀ خویشاوندیهای خانوادگی هستند.
جر و بحثها یا دعواها
«مربوط به شریعت موسا»
پولس به تیتوس توضیح میدهد که چگونه باید با کسانی که میان ایمانداران جر و بحث راه میاندازند[تفرقه میاندازند] رفتار کند.
«همه را از چنین کسی دور نگه دار»
«پس از اینکه یک یا دوبار به آن شخص تذکر دادی»
« کسی مانند او»
پولس دربارۀ کسی که حقیقت را رد کرده است طوری صحبت میکند که انگار آن شخص راه درست را ترک گفته باشد.
([[See: [[rc://en/ta/man/translate/figs-metaphor)
«خود بر خویشتن محکومیت میآورد»
پولس به تیتوس میگوید که پس از آنکه او رهبرانی را در کرت بر گماشت چه کند و سلام آنهایی را که با وی بودند به او میرساند و به این ترتیب، نامه را به پایان میبرد.
« پس از آنکه نزد تو فرستادم»
نامهای مردانه هستند.
([[See: [[rc://en/ta/man/translate/translate-names)
«هر چه زودتر بیا»
«تا آخر زمستان در آنجا بمانم»
نامهای مردانه هستند.
([[See: [[rc://en/ta/man/translate/translate-names)
پولس توضیح میدهد که چرا مهم است که برای رفع نیازهای زیناس و اپولس تدارک ببینند.
پولس به ایمانداران کرت اشاره دارد.
«تا به کسانی که نیاز فوری مهمی دارند کمک کنند»
پولس به نحوی از کسانی که کارهای نیکو میکنند، سخن میگوید که انگار ایشان درختانی هستند که میوههای نیکو بار میآورند. دو بار تکرار منفی بدین معناست که آنها باید میوه بیاورند یا ثمردهی داشته باشند. ترجمۀ جایگزین: « احتیاجات ضروری؛ به این شکل میوه خواهند آورد» یا « احتیاجات ضروری، و بنابراین آنها کار نیکو خواهند کرد»
([[See: [[rc://en/ta/man/translate/figs-doublenegatives)
پولس نامهاش به تیتوس را به پایان میبرد.
« همۀ کسانی که»
معانی ممکن: ۱) «ایماندارانی که ما را دوست دارند» ۲) «ایماندارانی که ما را دوست دارند چون ایمان مشترکی داریم»
این نوع احوالپرسی و سلام وخداحافظی بین مسیحیان رایج بود. ترجمۀ جایگزین: « باشد که فیض خدا با شما باشد» یا « از خدا میخواهم با همۀ شما بخشنده و رحیم باشد»