¹ Akonojjae Abraham perujunubaja, yajawa PETUJJANENU ayeikueneta rajuta Abraham dajjita kuene. ² Abraham jumeitsi pieja pienenuta, ponu bitso peruju nakuenebinu pieja boo jawata peto ewetsinu dajjita kobe kowu: "Nakobe nure tatjou bujjupana wetsina ³ nenajume rajure pejjania kueneta PETUJJANENU kajumetaena, Dioso itabojjo jjeinaenu yajawa Dioso ira jjeinaenu, apo neto kanajetaukaemu tsane pejanawa pe pitsinejja tajjunato cananeo wiriawita bajara pamone pejji jume tsane, tsipaji bajara pamonaeta taja boo na nutajü. ⁴ Itsieta jjamu taja nakuayabelia ponaename, taja monae jawabelia, neto kanajetarukaname pejanawa tajjunato Isaac nejja pe pitsinejja." ⁵ Nejjata pieja pienenuta jumeitsi: "¿Deitsinu tsane itsa bajara pa petiriwa apo nepu ponaetsane penapatsinejja pa irata? ¿Nejjata jjanu nejjunato baru nawietaponaeliejü nepitsapae ira werena?" ⁶ Abraham nejjata jumeitsi ponu jawabelia: "¡Jema putsa bajara belia tajjunato baru poname! ⁷ PETUJJANENU, Dioso itabojjo jjeinaenu, ponu ne kapitsaparena tajja pieja boo werena yajawa tajamonae pieja ira werena, ne jumeitsi pieja liweisi jume pejjania kueneta nena jume rajuta pajumeta: 'Nieja wiria pekato naejjanaewi JJanu paka rajutsienatsi pa ira,' Ponu itorobiena pieja angelnu penamata jjeinae, yajawa jjamu kanajetarukaename piejawa tajjunato nejja bajara panakua werena. ⁸ Itsa baja pa pejenawa apo kapuna ponae tsane, nejjata jjamu nenajume rajutsijawami jjanuta kanekoni kopatsiena." ⁹ Nejjata Abraham pieja pienenu petjou wereka nakobe buoreka pieja petujjanenu, yajawa jjanewaitsia kueneta to najume rajuta pa liweisi to kakueikueijeijawatsi. ¹⁰ Pieja pienenu pita diez (10) pa camellowi petujjanenu piejawi yajawa pitsapa. Ponu yajawa pita dajjita pe rajutsinejja bajara jotalia pieja tujjanenu pekobe kowu. Ponu nejjata pitsapa Aram Naharaim ira jawabelia, Nacor pieja nakuoyabelia. ¹¹ Ponu itoroba camellowi pe bobenaevnejjareka pesi matabaka buta taju belia tomara wekua, mutju mera jawata. Kaniwiyo tsarukaponae, pa epato petiriewi mera pe puonae jawata pitsapa. ¹² Nejjata ponu jumeitsi: "PETUJJANENU, Abraham pieja Diosonumu taja tujjanenu, nerajure pejjania kuene ajena yajawa netsitajure rowielia pajume rajutame taja tujjanenu Abraham. ¹³ Taema, nukajü jota mera mutju mujjuneneta, yajawa pebijiwi pejji pe jjeinaewi tomarajawata pitsapa mera pe puonaenejja. ¹⁴ Pakuenia neto kopatarutsiename. Itsa jjanu jumeitsinutsane pejanawa: 'Ne bijiobi taema, nieja kanalitobu karuneimica mera ta apaenejja, nejjata powa jumeitsitsane: 'Apaema, yajawa jjanu abatsienajü mera nieja camellowinejja,' nejjata jjamu neita ropitsiwa tsane nieja pienenu nejja Isaac. Nejjata bajara pakuenia jjanu yaputaenajü JJAMU nejumeitsijawami taja tujjanenuta liweisi." ¹⁵ Apo najume weretsi wujunae, taetaba, Rebeca pepitsapae nejatarukaejawa pieja kanalito mera wutakara ponpona. Betuel to naejjanatsi Rebeca, Milca pejjunatoyo, Nacor piejawa, Abraham pejuyapijinu. ¹⁶ Bitso pejjania pejanawa yajawa pebi apo taetsi. Itsa pebijiwiyo apo baru majitsitsi powa. Bajara powa rekatsatabi mera jawareka, pieja kanalito wunutaba, yajawa renatsatabi. ¹⁷ Nejjata pienenu kuijinaeponarena penamata ujjunaenejja bajara powa yajawa jumeitsi: "Ne ita tsonia taema, ne rajure merajawayo nieja kanalitora." ¹⁸ Powa jumeitsi: "Apaema, taja tujjanenu," yajawa powa karuntabika najjatsiyo pieja kanalitobu pekobeta, rajutapenta pe apaenejja. ¹⁹ Itsa powa wertaba mera pe apaepentsijawa ponu, powa jumeitsi: "Puotabierekajü mera nieja camellowi pe apaenejja yajawa, dajjitayo pena apaenejja." ²⁰ Nejjata powa najjatsiyo tsatabi yajawa epanajjuoba pe apaekowuta dajubi, nejjata kuijinaetabareka ikatsia mera pe wunutsinejja mutju merajawareka, yajawa jutsina mera dajjita camellowi nejja. ²¹ Nejjata amijibia taenuka ponu itsa PETUJJANENU pejjania kueneta pesiwa nejarukaejawa to jjanepanatsi belia tsipaji jume meta tsipae. ²² Yajawa abajju itsa camellowi najani werene mera pe apaejawa, ponu jutsina anillo oronu pe pumú nejja pe arewenu, yajawa penamajju jjatatsi jawabeje oro epatobeje pe majjunejja pe arrewenubeje, ²³ yajawa yanijoba: "¿Depitsa pejjunatoyomu? nejumeitsimure itsieta, ¿ajja pieja boo jawata tajjuneyo jjeina pa merewita tana majitsinejja?" ²⁴ Powa jumeitsi ponuta: "JJanu Betuel pejjunatoyonu, Milcata, bajara powa to itajuta Nacor." ²⁵ Powa yajawa jumeitsi ponu jawabelia: "Pajjeinajü bajara jjuobeje, pona bakapo yajawa pe majitsinejja, yajawa nepatsinejja nena majitsinejja." ²⁶ Nejjata pebi naetabara buoreka yajawa jitsipa PETUJJANENU. ²⁷ Ponu jumeitsi: "Kabaruya tanetsi PETUJJANENU, taja tujjanenu Abraham pieja Diosonumu, apo nakopjuntsimu ne jumeitsijawa jjanewaitsia kueneta yajawa jume jjania taneme taja tujjanenu. Jjanu pijinia, PETUJJANENU rowia nemata kaponame pieja monaeta." ²⁸ Nejjata pejanawa kuijinaetabalia yajawa jumeitsi pena piejamonaeta dajjita liweisi. ²⁹ Rebeca pematapijinu jjeina, pewunu Labán. Labán kuijinaeponarena penamata ujjunaenejja ponu penukaenu mera mutju namuto jawata. ³⁰ Itsa taetaba ponu anillonu pena pumu rutsijawa yajawa penamajju jjatatsi jawabeje pejuyapijiwa pe majjuta, yajawa itsa jumetaetaba liweisi Rebeca pe paebijawa pejuyapijiwa: "Ma pajume liweisi pa pebi ne jumeitsi," ponu lietsatabi itsanu jawabelia, yajawa, taetaba, ponu penukaejawa camellowita pe mujjuneneta mera mutju jawata. ³¹ Nejjata Labán jumeitsi: "Najjatsia, jjamu PETUJJANENU peka benciebinu. ¿Dejuajitsia bajara jotalia nieja patsi? JJanu jjanewaitetajü boo, yajawa kae tajjunae camellowiria nejja." ³² Bajara jjuota bajara pa pebi boo kuijita yajawa pekaponaejawa camello jumawetsika isikapenta. Camellowi abatapentatsi ponamu yajawa pebobenaenejja rajutatsi, yajawa mera penatajju kietsinejja rajutatsi ponu yajawa pebaru ponae pebijiwi. ³³ Pamonae tsita bara jebatsi pejjaejawa pejjaenejja, itsieta ponu jumeitsi: "Abajju apo jjaenutsane tsipaji dajjita liwesi paka tsipaebinatsi. "Nejjata Labán jumeitsi: "Kueikueijamure." ³⁴ Ponu jumeitsi: "JJanu Abraham pieja pienenunu. ³⁵ PETUJJANENU bendicieba ayeikueneta bitso taja tujjanenu nejjata ponu bitso ayeikuenenu jjaneto. PONU rajuta baka bitsouto yajawa itsa wiria bitsouta, palata nuonu yajawa oro nuonu, pieja piene bitsouto pebijiwi yajawa petiriewi peto nakuenebiwanu, yajawa camello bitsouto yajawa burro bitsouto. ³⁶ Sara, tatujjanenu piejawa, itajuta pejjunato kaenu itsa powa bitso perujuwayo, yajawa ponu rajuta dajjita pekobe kowu ponuyo. ³⁷ Taja tujjanenu nejumeitsi ejjana jjanewaitsia kueneta, pajumeta: 'JJamu putsa neto kanajetarukame tajjunato nejja cananeowi pejjunatowajji, tsipaji pa irata taja boo na nutajü. ³⁸ Bajara jjuota, jjamu tajja pieja monaeta ponaename, taja wiriawita, yajawa to kanajetarukaename tajjunato piejawa nejja.' ³⁹ JJanu jumeitsinu taja tujjanenuta: 'Tsipaji meta petiriwa apo nepuna ponaetsane.' ⁴⁰ Itsieta ponu ne jumeitsi: 'PETUJJANENU, peitabunejewa tato nejetarukaenu, itorobiena pieja angelnu jjamuta yajawa ponu kato namuto jjanewaitsiena, bajara pa kuenia jjamu namatajjunaename piejawanejja tajjunato taja monaeta yajawa tajja pieja wiriawita. ⁴¹ Beitsi itsieta jjamu anekoni jibimu tsane taka itorobi jawa itsa jjamu taja monaeta poname nejjata bajara pamonae itsa apo ka rajutsitsane powa wajutsimu ata. Nejjata jjamu tane jume rajutsimu jawa ajibi tsane.' ⁴² Nejjata jjanu ajena patanúkaponajü mera mutjujawata, yajawa jumeitsinu: 'Ayeinümu PETUJJANENU, taja tujjanenu Abraham pieja Diosonumu, ne bijiobitaema, itsa JJAMU jjanewaitsiakueneta neto namuto jjanewaitame tane itorobijawa ta kanawietsinejja, ⁴³ nukajü jota, mera mutju mujjuneneta; netsitajure papejana mera puonaewa peneta najetarukaena, pa petiriwa peneta jjanu jumeitsinutsane: "nebijiobitaema, nerajure pitaranae ta apaenejja nieja kanalito pijira," ⁴⁴ pa petiriwa ne jumeitsitsane: "Apaema, yajawa jjanu puotsierekajü mera nieja camellowi nejja," neitapetsiwa nejjata tsane bajara pa petiriwa JJAMU, PETUJJANENU, to itapetame taja tujjanenu pejjunato nejja.' ⁴⁵ Apo najume weretsiwujunaenu tajamatabu utjutojawata, taetabajü, Rebeca pitsapa najetaruka pieja kanalito wutakara yajawa powa mera puoreka mutju jawareka yajawa mera puoneina. Nejjata jjanu jumeitsinu powata: 'Nebijiobi taema mera neape ejjanare.' ⁴⁶ Powa najjatsiyo karuntabika pieja kanalitobu pewutakara wetsika yajawa nejumeitsi: 'Apaema, yajawa jjanu apae ejjanaenajü mera camellowi yajawa.' Nejjata apájü mera, yajawa powa apae ejjana mera camellowi yajawa. ⁴⁷ JJANU yanijobajü pakuenia jumeitsinu: '¿Depitsa pejjunatoyomu?' Powa jumeitsi: 'Betuel pejjunatoyonu, Nacor pejjunato, Milca pepitsijjae bajara jota naejjananukajü baru ponuta.' ⁴⁸ Nejjata jjanu tamatabaka buta naitabara buorekajü yajawa jitsipajü PETUJJANENU, taja tujjanenu Abraham pieja Dioso, tsipaji menata kápona pejjania namutuo jawa taja tujjanenu pieja monaeta ta namataujjunaenejja pejjunatoyo pieja monaeta taja tujjanenu pejjunato nejja. ⁴⁹ Akonojjae, nejjata, itsa pajjamu jjanewaitsia kueneta pabaru najamatabu jjeinaname taja tujjanenu jawabelia be panieja monaenu jamatabu kuijiru pataename, pane jumeitsimure. Itsa ajibi, pane jumeitsimure, bajara pakuenia jjanu nawietaponae jitsienulia taja kujua kobe nania jawabelia, tsipaji meta taja tsawenonania ponaejitsipajü." ⁵⁰ Nejjata Labán yajawa Betuel jume pitatsibeje yajawa jumeitsibeje: "Bajara jjua pitsapa PETUJJANENU werena; pajjanu paneto akuenebi pebisia kueneta pataka jumenotsijawa tsipaji yajawa pejjania kueneta ata tsipae. ⁵¹ Taema, Rebeca neitabarata nuka. Pire yajawa nebaru ponaenejja, powa pitsijitsietsi nieja tujjanenu pejjunato, pakuenia PETUJJANENU jumeitsi." ⁵² Itsa Abraham pieja pienenu jumetane pe jumeitsijawatsi, ponu pemata bakabuta ira jawareka naetabara buoreka PETUJJANENU peita bárata. ⁵³ Pienenu jukeina pekanajetarukaejawa palata jawajji yajawa oroburu jawajji, yajawa pese, nejjata rajuta Rebeca. Ponu ata rajuta pejjania jawajji pekaponaejawa pematapijinu nejja yajawa penanejja. ⁵⁴ Nejjata ponu yajawa pebijiwi pebaru ponaewi baru jjane yajawa baru ápa. Pamonae bajara pa merewita na majita bajara jota, yajawa itsa pamonae nounkoba bajaya kunua, ponu jimeitsi: "Ne itorobare taja tujjanenuta." ⁵⁵ Pemata pijinu yajawa pena jumeitsibeje: "Kopare pejanawa pajjanuta kae matakabibeje kuenia, najua pakobe beje kuenia (10 días). Bajara jjua kuijinae, powa ponaena." ⁵⁶ Itsieta ponu jumeitsi pajiwibeje yabara: "Nenajematsi ejjanaejitsipame beje, tsipaji PETUJJANENU pejjania namuto neto ejjanaruta. Neitorobare taponae nejja taja tujjanenuta." ⁵⁷ Pajiwibeje jumeitsi: "Pajunatsienajübeje petiriwa pejanawa yajawa payanijobienajü bajara powa." ⁵⁸ Nejjata junatsi ejjanatsi Rebeca yajawa yanijobatsi: "¿Papebi puna ponaename?" Powa jumeitsi: "JJANU ponaenajü." ⁵⁹ Nejjata pajiwibeje pe juyapijiwa Rebeca itoroba, yajawa pieja pienewa, pena ponaenejjabeje Abraham pieja pienenuta yajawa pebaru ponaewi pebijiwi. ⁶⁰ Pamonae bendicieba Rebeca, yajawa mujjujioba bajara powa: "Tajuyapijiwa pajjamu panetomu, penamutsane ayeimonae diez pamonae jjaneto tsane ayeibitsoutotsane, yajawa jjamu nieja wiria najjeinayabiena boupa pamonae pe itoyawitsi." ⁶¹ Nejjata Rebeca nountapuna, yajawa powa pieja pienewi yajawa junaya camellowi juma jawatsia, püna pona bajara pa pebi. Bajara pakuenia pienenu namataujjuna Rebeca, yajawa baru pona namutua jawa. ⁶² Ajena konojjae Isaac ponapona Neguev jawata, yajawa nawieta ponarena Beer Lajai Roi wekua. ⁶³ Isaac pitsapa panabo tusato jawalia najamatabu jjeinaponapona kaniwiyo jawata. Itsa ponu taetaba yajawa tane, pataema, ¡camello bitsouto najetarubena! ⁶⁴ Rebeca tane, yajawa itsa taetaba Isaac, powa jirejawika camello jumawtsika. ⁶⁵ Powa yanijoba pienenuta: "¿Deponu nuka najenajaeba panabo tusato jawata naka kuijita najetaruka?" Pienenu jumeitsi: "Ponu taja tujjanenu." Nejjata powa pita pieja panayo yajawa naita bara akatajjuobika pieja kuijiruta. ⁶⁶ Pienenu tsipaeba Isaac dajjita liweisi pakuenia ponu itsi. ⁶⁷ Nejjata Isaac baru nukapona pena Sara pieja boo buruto jawarena yajawa pita Rebeca, nejjata powa piejawa ejjanatsi yajawa ponu jitsipa ayeikueneta. Nejjata Isaac nakopjunta pakuenia pena peto najjuobijawatsi.