¹ Yesu r'àni gbukɛɛ̀lî nɔ̀nkurn kɛl kɔ́ŋnè gbârî mun ye à jùmɔ̂ɔ̂ se, fɛ̀ mun n'á tàshɛŋ ɲɛ̀nɲɛ̀n à se ín, ki kwɔ́ɔn dénno Kapɛrinayimu dyɛɛ̂ mɔ. ² Fù gbâr ye tɔŋnklɛrɔn dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n Rɔmu sùráshî ŋmelɔn jɔ dyàn se ín, à wo kpɛ́ln bo, à b'á kló yɛŋn se, à gbɔ bè la kpârɲɛ̀n fù sùráshî jɔɔ̂ to tɛ́tɛ̂. ³ Fù jɔɔ̂ ki bè Yesu gbɔ ná, ki Yawutui klɔ̀rɔn máɛ̀ tɔ́ŋno Yesu tonyɛlké, ki bɛ àkun tɔŋnklɛrɔnî kpɛ́lnja. ⁴ Fù klɔ̀rêê ki bɛ Yesu se, yì k'à tonyɛl, yì b'à totâŋnfɔn à lóon à se dé: «Àni faŋ jɔɔ̂ nì kyaŋ ri yanɲɛ̀n, ⁵ bóló ɔ bo ŋmɛ́ɛn fù tɔbin kúur sɔ́ɔ ɔ gbɔ r'à tìyà. Àkun mùn saaŋ à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ twɔ̀ŋnɲɛ̀n ŋmɛ́ɛn se.» ⁶ Fù kpɛŋnî ta, Yesu ki braanno yì wɔ́se. Yì mùfɔn shùnjà à sùráshî jɔɔ̂ ǹ denî to, k'á jirɛ̂ máɛ̀ tɔ́ŋno à wúké Yesu se dé: «Mún Totɔn, b'á byéen kyɛŋn bɛ bo, bóló ɔ bo ákún ki dé mún sádi, mún wo yanɲɛ̀n fù to bo. ⁷ Fù núkwɔ́ɔn, mún nɔ̀nkurni wo yanɲɛ̀n ń ki ń sukúr ákún to bo. Kɛ̀, gbukɛl kur mɔ́n byéen ɔ má, fù wú mún tɔŋnklɛrɔnî ki kpɛ́lnjaê, ⁸ bóló ɔ bo ŋmelê ri tɛ̀ŋnɛ̀n mún se, mún bè saaŋ sùráshî máɛ̀ takɛɛ̀ln. Ń b'à wú hìn yì mɔ jir se d'à wo don, ki don! Ń bè saaŋ à wú hìn yì mɔ jir se d'à wo bɛ, ki bɛ! Ń b'à wú hìn ń tɔŋnklɛrɔnî se d'à w'àniî kwo, ki fù kwo!» ⁹ Yesu ri fù gbukɛɛ̀lî ná gbârî mun ye à won ki kɔ́ŋnè fù jɔɔ̂ tɔŋn, k'á ɲáa tojìr á besé jùmɔ̂ɔ̂ kɛ́ŋ, k'à wú dé: «Ń k'à wú yíi se, à ta Isirayɛli buryinî tyé mɔ kwó, mún w'àni Rɔmu jirî ǹ gbɔ-hlɔjaâ kúur ŋmɔ́n din bo.» ¹⁰ À tɔ́ŋrêê sɛloô n'á to gbɔ tyé, á ŋmelɔn jɔɔ̂ sádi, yì ki dénno à ŋmɔ́nké, à tɔŋnklɛrɔnî bè kpɛ́lnjàɲɛ̀n. ¹¹ Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu ki dénno dyɛ dyàn mɔ, yì ri mùmun fɛ́ŋn dé Nayinu. Àn kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ nì jùmɔ̂ kɛ̀l sɔ́ɔ ki dénno à wɔ́se. ¹² Yì mùfɔn shùnjà dyɛ dyàn dɛ́ɛ yéen to, yì ki jimiì dyɛ̀ kàrmɔkír, yì bè dè-klô-mél dyàn dye-jɛn nikyɛ́ɛŋ gbɔ̀nkɔ́ɔŋn nikyɛ́ɛŋ gbɔn-gbá mɔ. Àkun byéen ki dye-jɛn ɔ à nɔ se. À dyɛɛ̂ mɔ jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ b'à biî wɔ́se. ¹³ Diryɔŋtotɔn n'à biî ŋmɔ́n gbârî mun ye à mùnur k'à ja, k'à wú à biî se d'à be to bo, ¹⁴ k'á sukúrno yì to, k'á kpɛŋn ɲɛn à nikyɛ́ɛŋ gbɔn-gbáâ fléen, à gbɔ̀n fɛ̀ɛ̂ ki líè. Yesu k'à wú à se dé: «Ń tɔé, mún n'à yɛn á to d'á wo dukú.» ¹⁵ À nikyɛ́ɛŋɛ̂ ki dukú ɲínɛ́ɛnè, ki kɛl kùnmɔ, Yesu k'à jɔɔnî tèè à nɔ to. ¹⁶ À jimiìî nɔ̀nkurn won ki kɔ́ŋnè yànbê se, yì nɔ̀nkurn bè Jɔnɔsɔ súnkwɔ́ɔn dé: «Tɔ́ŋrɔn denkɛŋl sɔ́ɔ r'á ŋmel tɔŋnkrɔ́ ŋmɛ́ɛn tyé mɔ, Jɔnɔsɔ r'á kpɛŋnjàɲɛ̀n án jùmɔ̂ɔ̂ to.» ¹⁷ Fù gbukɛlî k'á mɔmɛl Jude kìyɛŋnî nɔ̀nkurn wono, fù n'à tàmlìî ɛ̀. ¹⁸ Yuhana ǹ kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ k'à kwò jìrɛ̂ gbɔɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn tokɛl à se. Fù la klɛ híin, Yuhana k'án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ mɔ jir níin fɛ́ŋn, ¹⁹ ki yì tɔ́ŋno yì Totɔn Yesu besé ki wú à se dé: «Jɔnɔsɔ ǹ jimin mɔtɔ̂ŋnmunî mun bla gbɔ ri wúɲɛ̀n, ákún ɔ dàà n̂ ki jir má kpɛŋyíi?» ²⁰ Fù jimiìî mùfɔn lò Yesu to, yì k'à wú à se dé: «Tyɛl-tofénéjatɔn Yuhana ri ŋmɛ́ɛn tɔ́ŋ dé n̂ ki bɛ á du, d'ákún ki Jɔnɔsɔ ǹ jimin mɔtɔ̂ŋnmunî ɔ dàà n̂ ki jir má kpɛŋyíi?» ²¹ Fù gbâr mɔ́n byéenî to Yesu ki láaŋrɔn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ kpɛ́lnja, k'à kôl láaŋ ǹ jàmun fɛ̀ɛ̂ kpɛ́lnja, ki kyar tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ɲáa tofli. ²² Fù kwɔ́ɔn k'à wú Yuhana ǹ tɔ́ŋ bɛ̀ fɛ̀ɛ̂ se dé: «Yíi ri gbɔɛ̀ mun ŋmɔ́n á ɲáa ɔ, fù nì yíi ri mɛ̀mun ná, yíi wo don fɛ̀ tokɛlké Yuhana se, dé kyaâr ɲáa to ri flì, mùrkoê ki dukú kél, túrê ki kpɛ́lnja, tàshɛŋtúrê ki ná kwo, jimin klômɛ́ɛ̀ ki ɲìnɛ̀n, à Twɔ́ɔŋn Nar Sɔ́ɔɔ̂ ki wú dàkpɛɛ̂ŋl se. ²³ Fù nì dé jiminî mun wo mún gbɔ hlɔjaâ yɛŋnbrɛ́ bo, fù tɔŋnî la fyâr.» ²⁴ Yuhana ǹ tɔ́ŋrêê sɛɛ̀nmun kwɔ́ɔn, Yesu ki kɛl kùnmɔ à jùmɔ̂ɔ̂ se Yuhana gbɔ mɔ dé: «Yíi dénno myɛ́n yiké à klɔŋnkúurî se ín? À sɔŋn ǹ mɔgbɛ́ɛ wɔshɛɛ̂ŋ a? ²⁵ Ɔŋhɔŋ, yíkun ni dénno myɛ́n yiké ín? Jiminî mun n'á tonɛ́nɲɛ̀n kúur kaarn wáɛ̀ɛ̀ ɔ a? Kɛ̀, jiminî mun n'á tonɛ́ɛn kúur kaarn wáɛ̀ɛ̀ ɔ, à bè faŋbé le leèn, fù tɔŋnî mùn ni tɛɛ̀ŋn kìyɛŋntɔn den mɔ. ²⁶ À nì fù rɔ bo, yíkun la dénno myɛ́n yiké ín? Yíi ri dénno tɔ́ŋrɔn yiké a? À nì fù kwó, à ri nur tɔ́ŋrɔn to. ²⁷ À tɔ́ŋrɔnî gbɔ ri ɲúrɲɛ̀n Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ dé: "Ń ki ń tɔ́ŋrɔnî tɔ́ŋ blakún nɛn, à b'á jìrɛ̂ ɲɛ̂lî sára á nyân." ²⁸ Mún n'à lóon yíkun se dé jimin dó wo kwɔŋ kɛŋn díryɔ́ŋ wono mùmun bè nur Yuhana to bo. Ta, Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê mɔ jimin tíinî la sɔ́ɔ yé Yuhana to.» ²⁹ Jimiìî mun nɔkɔŋl ri Yuhana ǹ gbukɛlî tonáan ín, fù n'à martar-hlátêê ɛ̀, yì nɔ̀nkurn k'à shu ɲɔn sɔ́ɔ dé Jɔnɔsɔ ǹ gbɔɔ̂ k'à hlɔɔ̂ rɔ, fù mùn n'à jɛ́l yì ki Yuhana ki yíi tyɛl-tofénéja gbɔɔ̂ tosɛ́. ³⁰ Kɛ̀, à Farisiyɛ̂ŋɛ̂ n'à tɔ̂ŋn kɛleêê k'á káè Jɔnɔsɔ se klɛgbɔɛ̀ɛ̂ mɔ klɛ gbɔɛ̀ɛ̂ to, fù wono yì wo Yuhana ki yì tyɛl-tofénéja gbɔɔ̂ toshɛ́ bo. ³¹ Yesu k'à wú dé: «Mún ni ɲa yeê kpùnsɛlkúurî shaŋn hìn gbò to? Yì ri gbò lɛ̀? ³² Fù jimiìî ri bisháɛ̀ŋ lɛ̀ mɛ̀mun ni ɲínɛ̂nɲɛ̀n dɛ́ɛl fɔ̀sɛ̀ sɔ́ɔ mɔ, yì b'á myɛl teènè yíi to dé: «Ŋmɛ́ɛn ni jɛ́l twɔ̀ŋ yíkun se, Yíkun wo sɛ̀ŋn fù to bo. Ŋmɛ́ɛn ki kún tɔŋn ɲɛ́ɛn jɛ́l ɲɛ́n yíkun se, Yíi wo saaŋ fù tò bo. ³³ Fù bóló ɔ bo tyɛl-tofénéjatɔn Yuhana ri byɛ̀, à wo le leèn bo, à wo tyɛŋ laàn bo, yíkun ɔ dé tyɛ́ɛŋntɔn ɔ. ³⁴ Jimin Dye-Jɛn ki bɛ, à bè le leèn, à bè lamɔ́ɛ̀ laàn. Yíkun ɔ d'àni jɔɔ̂ ki nyarɔn ɔ, à bè tyɛŋ laàn, fù n'à bè martar hlárê nì ŋmáantê jirɛ̂. ³⁵ Kɛ̀, Jɔnɔsɔ ǹ gbɔ mɔbinhlɔ́ɔɔ̂ ri mɔfáhlɔ̀ dé hlɔ ɔ, à hlɔjà fɛ̀ɛ̂ se.» ³⁶ Farisiyɛ̂ŋ má ki Yesu fɛ́ŋn le to á sádi, ki dénno ɲínɛ́ɛnké à leê le fɔŋnî mɔ à Farisiyɛ̂ŋ jɔɔ̂ wɔ́se. ³⁷ Kyáaŋn tɛ̀ŋn, mél ŋmáantɔn dyàn blakún nɛn, mùmun ni tɛ̀ŋnɛ̀n à dyɛɛ̂ wono. Fù biî k'à ná kpɛŋn ta dé Yesu ri bɛ̀ɲɛ̀n à Farisiyɛ̂ŋ jɔɔ̂ sádi le lefɔn, ki dénno nɔ̀nɔ̀fíiŋn ɔ tityɛ́ŋn kéne tíin dyàn ɔ á kpɛŋn, à bè wúɲɛ̀n nyɛ́ɛl toben nar sɔ́ɔ ɔ. ³⁸ À ri lò Yesu to híin, ki lí à besé, ki to à ɲánìnî ki Yesu níi to ɲíkíè. À biî k'á fléen yinî ɔ à níi tokukûr, k'à to ɲɔ́ ɲɔ́, ki nyɛ́ɛl to ben nar sɔ́ɔ fûr à to. ³⁹ À Farisiyɛ̂ŋ jɔɔ̂ mun ni Yesu fɛ́ŋn le le gbɔ to, fù ri máno à ŋmɔ́n híin, k'à wú á byéen wono dé: «Àni jɔɔ̂ nì tɔ́ŋrɔn kwó ín, à r'à shua ín d'à totá biî ki ŋmáantɔn ɔ.» ⁴⁰ Yesu ki gbukɛl gbɔ̀n k'à wú à se dé: «Simɔn, gbukɛl fɔn ń se ákún se lóo ɔ.» Simɔn k'à mɔli dé: «À wú ń Totɔn.» ⁴¹ Yesu k'à wú dé: «Kɔ́ŋnɛ́ntɔn dyàn ǹ kɔ́ŋn ni jir níin to ín. À máâ fù ri ki kpɛ̂ŋl-tɔnbinj kpɛ̂ŋlkwɛŋl à to karkwɛŋl ɔ ín (500), à máâ fù ri bè kpɛ̂ŋl-tɔnbin kúrfú (50). ⁴² À blê jir níinî to lo bóló wo tɛ̀ŋnɛ̀n yì to kɔ́ŋnî táar ɔ bo. À jɔɔ̂ ki ɲukwó yì to, yì to kɔ́ŋnî táar kaarn gbɔ ɔ. Fù blê jir níinî mɔ, à kɔ́ŋnɛ̂ntɔnî gbɔ ri gbò tìyà gbò to?» ⁴³ Simɔn k'à mɔli dé: «Mún ǹ jɛ́ɛn mɔ d'à ri ɲukwɔ́ kɔ́ŋn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ jɔɔ̂ mun to, dé fù rɔ.» Yesu k'à wú dé: «Á ri hlɔ ló.» ⁴⁴ Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, k'á kàr jìr à mélî kɛ́ŋ, k'à wú Simɔn se dé: «Á ɲáa fɔn àni biî to a? Mún ni byɛ̀ ákún sádi; á wo níi tolóo nun ɔ mún kyɛ́ŋl bo, àni biî ki bɛ, k'à ɲánìn ɔ mún níi to ɲíkí, k'á fléen yinî ɔ fù kukûr li. ⁴⁵ Ákún wo mún sɔ́ja gbɔ núkwɔ́ɔn ń tìn tâ á kàr mɔ bo. Kɛ̀ la, à biî byɛ̀ ɔ ákún sádi, à wo mún sɔ́ja gbɔ núkwɔ́ɔn ń níi to ɲɔ́ ɲɔ́ gbɔ yɛŋnbrê bo. ⁴⁶ Ákún wo nyɛ́ɛl fûr mún ɲinatyé bo, kɛ̀ à biî ki nyɛ́ɛl toben nar sɔ́ɔ fûr mún níi to. ⁴⁷ Fù r'à jɛ́l, mún b'à lóon á se dé gbɔmɔnarbé sɔ́ɔɔ̂ mun n'à nìryɛŋn ta, fù núkwɔ́ɔn, à biî r'án klɛ̀ gbɔjáalî tɛjɛ̂l (solshɛ̂) ŋmɔ́nɲɛ̀n. Jiminî mun ǹ klɛ̀ gbɔjáàl nɔ̀nkurn sol wo sɛ́ɲɛ̀n bo, gbɔmɔnarbé sɔ́ɔ bè tɛŋna fù se bo.» ⁴⁸ Fù kwɔ́ɔn, k'à wú à biî se dé: «Án klɛ̀ gbɔjáàlî solsɛ́ɲɛ̀n (tɛjɛ̂l ŋmɔ́nɲɛ̀n).» ⁴⁹ Jimiìî mun ni tɛ̀ŋnɛ̀n yì wɔ́se à le le fɔŋnî mɔ, fɛ̀ k'à wú á byéen wono dé: «Àni tɔŋnî ki gbò rɔ jimiì to ŋmáan jir lo b'àkun to?» ⁵⁰ Yesu k'à wú à biî se dé: «Án gbɔ hlɔjaâ r'á ɲɔnlɛ, don á ɲámɔgbâl ɔ.»