¹ Teguu' do Sabat, Jisus pano lalo ji' bua' ladang gandum. Teguu' do anan, murid-murid-Hia' metik kuri' biji' gandum, gusok-gusok ina' mete' usuu' daha', lalo kuman ina'. ² Kuri' kalunaan Farisi metang, "Na' nun ika' na' gat alang mam haman d'na' teguu' do Sabat?" ³ Jisus nyue daha' dahin duaan, "Jaan kah ika' kala' basa nun alang ga' na' Daud teguu' hia' dahin d'kalunaan alang peji' hia' merasa lao'? ⁴ tentang nuno' hia' mutam ha' halam Uma' Tipang, api' roti persembahan. ⁵ Lalo, Jisus duaan ta' d'kalunaan Farisi anan, "Anaa' Manusia Hia' ti' Tanangaan husun do Sabat." ⁶ Teguu' do Sabat alang ngua' na', Jisus te ha' sinagoge dahin mai pekale. Ha' ngayan anan te' ji' kalunaan alang usuu' betaoh na' lumpuh. ⁷ Ahli-ahli Taurat dahin d'kalunaan Farisi mengamati Jisus jung nginaang te' kah Hia' sang na' sayuu' kalunaan teguu' do Sabat, sebe daha' hipun alasan jung menuduh Hia'. ⁸ Tapi, Jisus jaam nun alang daha' pikirkan. Hia' duaan ta' kalunaan alang usuu' betaoh na' lumpuh anan, "Biti' dahin nekering nah ha' tebelua'." Lalo, kalunaan anan biti' dahin nekering ta' tinan. ⁹ Jisus duaan ta' daha, "Akui metang ta' pelo', no' kah alang ga' suhuu' jung d'na' teguu' do Sabat: na' sayuu' atau na' ja'a'? Nulong nyawa atau ne mueh ina'?" ¹⁰ Au nginaang ha' sekeliling, ta' lim daha', Jisus duaan ta' kalunaan alang usuu' na' lumpuh anan, "Im ulur nah usuu' ka'." Au anan, kalunaan anan ne ngulor kan usuu' na' dahin usuu' na' ne sayuu'. ¹¹ Tapi, d'kalunaan Farisi dahin ahli-ahli Taurat jadi heleh laan dahin berunding tentang nun alang sang daha' na' ta' Jisus. ¹² Teguu' do-do anan, Jisus mu'un ha' bukit jung sabayaang, dahin ha' tinan Hia' sabayaang ta' Tipang putung malam. ¹³ Jima' na', Hia' muvi' murid-murid-Hia' dahin mili' puluu' dua' kalunaan man antara daha', hia' ti' d'kalunaan alang ga' uvi'-Hia' rasul. ¹⁴ Simon alang pun ga' ai Hia' araan na' "Petrus", Andreas harin Petrus, Yakobus, Yohanes, Filipus, Bartolomeus, ¹⁵ Matius, Tomas, Yakobus anaa' Alfeus, Simon alang ga' uvi' kalunaan Zelot, ¹⁶ Yudas anaa' Yakobus, dahin Yudas Iskariot alang jadi pengkhianat. ¹⁷ Au Jisus dahin lim rasul ngileh, HIa' nekering ha' ji' ngayan alang datar. Lalo, atangnah ta'-Hia' serombongan taya' lim murid-Na' dahin kalunaan bangu' alang atang man lim wilayah Yudes, Yerusalem, serta man daerah pantai kuta Tirus dahin Sidon. ¹⁸ Daha' pah atang jung ngering Jisus dahin jung kelaan sayuu' man lim pedam daha'. Dahin, d'kalunaan alang ga' mutam roh-roh ula' pun ga' sayuu' kan. ¹⁹ Lim kalunaan ne usaha jung mekam Jisus kenan te' kuasa alang musang man Hia' dahin na' sayuu' lim daha'. ²⁰ Jisus nginaang ta' murid-murid-Hia' anan dahin duaan, "Ga' berkat nah ika' alang mam hipun kenan anum nah Kerajaan Tipang. ²¹ Ga' berkat nah ika' alang kere ni' lao' kenan ika' sang ga' besoh. Ga' berkat nah ika' alang kere ni' nangi kenan ika' sang kesing. ²² Ga' berkat nah ika' teguu' kalunaan besi' ika', mengucilkan ika', menghina ika', serta mencemarkan araan sayuu' ka' kenan Anaa' Manusia. ²³ Bersukacita nah teguu' do ika' mengalami ina', dahin petekujok nah kegirangan kenan upah ka' taya' ha' t'lang julaan; kenan kelung nunan nah uku' aya' daha' na' lim nabi. ²⁴ Tapi, celaka nah ika' alang hipun kenan ika' au kelaan heling murip. Celakanah ika' alang kere ni' besoh kenan ika' sang lao'. ²⁵ Celaka nah ika' alang kere ni' nangi kenan ika' sang meratap dahin nangi. ²⁶ Celaka nah ika' ha' lim kalunaan duaan gat-gat alang sayuu' tentang ika' kenan kelung nunan nah uku' moyang daha' teguu' duaan tentang nabi-nabi palsu." ²⁷ "Tapi, Akui duaan ta' ika' alang ngering Akui. Kasihi nah musuh ka' dahin na' sayuu' nah ta' kalunaan alang besi' ika'. ²⁸ Berkati nah kalunaan alang ngutuk ika' dahin sabayaang nah man daha' alang menganiaya ika'. ²⁹ Man kalunaan alang menampar pipi ka', tawarkan pun pipi ka' alang bale. Dahin, ta' hi' pun alang api' jubah ka', am melarang na' jung api' basung ka' pun. ³⁰ Mai nah ta' putung kalunaan, dahin ha' ji' kalunaan api' anum, am nah ake na' ngua'. ³¹ Na' nah kalunaan bale kelung nuno' ika' ikam daha' na'. ³² Ha' ika' hanya mengasihi kalunaan alang menngasihi ika', nun kah pujian alang ga' ai ta' ika'? Kenan, kalunaan bedusa pun mengasihi d'kalunaan alang mengasihi daha'. ³³ Ha' ika' hanya na' sayuu' ta' kalunaan alang na' sayuu' ta' ika', pantaskah ika' kelaan pujian? Kenan, kalunaan bedusa pun na' gat alang tiah. ³⁴ Ha' ika' mujamkan gat ta' kalunaan bale dahin mengharapkan imbalan, nun kah pujian alang ga' ai ta' ika'? Kenan, kalunaan bedusa pun mujamkan ta' kalunaan bedusa alang bale sebe daha' haman kelaan na' ngua' dahin jumlah alang tiah. ³⁵ Tapi, kasihi nah musuh ka' dahin na' nah alang sayuu', mai nah pujaman ta' kalunaan bale tanpa mengharapkan imbalan. Dahin nunan, ika' sang kelaan upah alang taya' dahin ika' sang jadi anaa'-anaa' Alang Bo, kenan Tipang anan sayuu' ta' d'kalunaan alang mam jaam terimakasih dahin alang ja'a'. ³⁶ Kenan anan, hendaknah ika' berbelas masii', tiah kelung Ame ka' alang pun penuu' dahin belas masii'." ³⁷ "Am menghakimi sebe ika' jaan ga' hakimi. Am menghukum sebe ika' jaan ga' hukum. Amponi nah dahin ika' sang ga' ampon. ³⁸ Mai nah dahin sang ga' ai ta' ika': ji' takaran alang sayuu', alang ga' padatkan, alang ga' guncangkan dahin berlimpah, dahin alang sang ga' ma'oh kan ha' pangkuan ka'. Kenan dahin ukuran alang tiah alang ika' te' jung ngukut, gat ani' sang ga' ukurkan nekulah ta' ika'." ³⁹ Jisus mai cerita ta' daha' perumpamaan ani', "Haman kah kalunaan mam haman nginaang nuntun kalunaan mam haman nginaang? Jaan kah dawa' sang lega' ha' luvang? ⁴⁰ Ji' kalunaan murid jaan lebi' man guru na'. Tapi, putung kalunaan alang au terlatih sang jadi kelung guru daha'. ⁴¹ Na' nun ika' nginaang serbuk kayo' ha' matan harin ka', tapi ika' jaan jaam balok kayo' ha' matan ka' dap? ⁴² Nuno' ika' haman duaan ta' harin ka', 'Hari', sebe ak musangkan serbuk kayo' anan man matan ka'', sedangkan matan ka' dap jaan haman nginang serbuk kayo' ha' matan ka'? Hai kalunaan munafik! Musang kan una' balok kayo' anan man matan ka' dap. Au anan, ika' haman nginaang jelas jung ngemusangkan serbuk kayo' man matan harim." ⁴³ "Puhon alang sayuu' jaan akan menghasilkan bua' alang maram, dahin puhon alang maram jaan sang menghasilkan bua' alang sayuu'. ⁴⁴ Putung puhon ga' jaam man jenis bua' alang ga' hasilkan. Kalunaan jaan mengumpulkan bua' ara man semak berduri, atau memetik anggur man semak belukar. ⁴⁵ Kalunaan alang sayuu' musangkan gat-gat alang sayuu' man kenap hia' alang sayuu' dahin kalunaan alang ula' musangkan gat-gat alang ula' man kenap na' alang ula'. Nun alang musang man ba' ji' kalunaan berasal man nun alang ngepenuu' kenap hia'." ⁴⁶ "Na' nun ika' muvi' Akui, 'Tanangaan, Tanangaan,' tapi jaan na' nun alang Akui ajarkan? ⁴⁷ Akui sang nujokkan ta' ika', kelung nunp kalunaan alang atang ta'-Akui, ngering ajaran-Kui dahin na' ina'. ⁴⁸ Hia' kelung kalunaan alang ngebiti' ji' bua' uma', alang menggali halam-halam, lalo melo' fondasi ha' husun bato'. Teguu' lepa' atang, ata' menghantam uma' anan, tapi jaan haman menggoyahkan na' kenan uma' anan ga' biti' dahin kokoh laan. ⁴⁹ Namun, kalunaan alang ngering ajaran-Kui tapi jaan mematuhi na', hia' kelung kalunaan alang ngebiti' uma' ha' husun tanaa' jaan te' fondasi. Teguu' lepa' atang, uma' anan lega' dahin mengalami rusak alang taya'."