¹ టెఉమ ఈస లజు గెఉజక్ ఉ భుక్త్ ఐతొన్.హ్ సిగొహ్ బెఉగొహ్ వత్ఎ మతొగ్ సుబొహ్ ఘొబ్న్యన్ గెఉజక్ లొ ఉ ² భత్ ఆల్లహ్ దన్ ర థత్ ఉరెఉగ్ జిజక్ బక్ ఘొబ్న్యన్. ఈస లజు గెఉదుఎక్ హ్ ళెఉఎహ్ న్యన్ లజు గెఉపెఉ ఫొన్ ³ పెఉబెఉఎత్ అవక్న్యన్.భక్ వత్ఎ న్యన్ గుర్ఎగుర్ఎ అగమ దన్ ఉరెఉగ్ఉరెఉగ్ అరిసి లజు జి బక్ ఘొబ్న్యన్ సిద్రో ఉరెఉగ్ ఇనొగ్ న్యగ్ తెఉద్రొబ్ సబబ్ జిమెఉముకహ్. ⁴ ఆవక్న్యన్ లజు జియుఎ బక్ ఉరెఉగ్ ఇనొగ్ న్యన్ మగత్ జిదొగ్ ది తెఉగొహ్తెఉగొహ్హ్ ళెఉఎహ్ ⁵ న్యన్ లజు జిపెఉగహ్ బక్ ఈస భపక్ ఘుర్ఎ ఇనొగ్ న్యో కమో ద్రొబ్ సబబ్ తెఉగొహ్ జిమెఉముకహ్.ళ హుక్ ణబి ఉస న పెఉరతొరన్ బహ్వ ⁶ ఇనొగ్ న్యగ్ లగ్ఎ న్యో హర్హ్ తెఉర్హొ గొన్ బత్ఎ సపో మత్. ఝినోన్యో పక్రిబన్ పెఉదపత్ భపక్ ల న్యోఆవక్న్యన్ జితన్యొగ్ లగ్ఎ న్యన్ ⁷ కెఉ జికెఉనెఉక్ జెఉబక్ ఘొబ్న్యన్ మగత్ అవక్న్యన్ జెఉఎత్ జిపెఉసలహ్ ఘొబ్న్యన్. టెఉమ ⁸ ఈస గెఉదుఎక్ మతొగ్ దన్ గెఉతుల్హ్ గొన్ జరో ఘొబ్న్యన్ అతెఉఎహ్ తనొహ్.టెఉమ ల్ అవక్న్యన్ లజు జిపక్స గెఉ ఘొబ్న్యన్ ⁹ లజు గెఉబెఉత్ ఉల్ఎ ఘెఉహ్ దన్ గెఉపెఉగహ్ బక్ అవక్న్యన్ ఊరెఉగ్ న్యగ్ హన మెఉదెస్య న్యగ్ న లకవన్ గత బహ్ ఖెఉఎహ్ ఉరెఉగ్ న్యన్ న్యగ్ ¹⁰ గెఉలవ బత్ఎ అతెఉఎహ్ ఇనొగ్ న్యన్.హ్ ళెఉఎహ్ గెఉపెఉగహ్ న్యన్ ఈస గెఉదుఎక్ లొ దన్ గెఉతుముల్హ్ లొ గొన్ జరో ఘెఉహ్ అతెఉఎహ్ తనొహ్.హ్ క ళెఉఎహ్ జిదెఉగో ఈస గెఉపెఉగహ్ ¹¹ మెఉనన్ జిజక్ ఖెఉఎహ్ లజు అవక్న్యన్ జితిగ్గై తెఉపత్ న్యన్ సిద్రో సెఉన్ సిద్రో ఫొన్ న్యగ్ తుహ. ఖెఉనెఉక్ జితిగ్గై ఈస సిద్రో దిసినన్ మెఉసజన్ గొన్ ఇనొగ్ న్యగ్ మతొగ్ తెఉదొగ్ బక్ తెఉపత్ జిహ్.ళజు ఈస గెఉబెఉత్ ఉల్ఎ గెఉహ్ దన్ గెఉపెఉగహ్ బక్ ఇనొగ్ న్యన్ హొ క అవక్న్యన్ బన్మదు ఫెఉ ఖెఉఎహ్ హన న్యగ్ హుక్ గత ¹² హన ఫక్ జవెఉఎబ్ ఇనొగ్ న్యన్.ఎఉన్యో మెఉనన్ బహ్ ఖెఉఎహ్ ఖెఉన్ ఈస పి హన ల్న్ హుక్ గత. ఝినోన్యో జక్ ఖెఉఎహ్ బ్క్ తపెఉబుఎత్ దెస్య ¹³ లె.]ఈస త్రగ్ దొన్యఈస గెఉమెఉతుతో లొ గొన్ ఉరెఉగ్ ర ఖెఉన్ గొబ్న్యన్ ఖెఉఎహ్ త్రగ్ దొన్య. ఊరెఉగ్ న్యగ్ సెఉత్త్ హన జిజక్ ల సెఉప్త్ తెఉమ మెఉతెఉ త్రగ్ ల ఉదెబ్. ¹⁴ ఝినోన్యో ఘత తబ్రి కెఉసక్సీన్ కెఉ ద్రో కెఉద్రో జిఖెఉన్ ల్ ఉరెఉగ్ఉరెఉగ్ అరిసి న్యన్ ఉబక్ ఘొబ్న్యన్ ఖెఉసక్సీన్ ద్రోనెఉఎహ్ హన బెఉత్ఇ. ¹⁵ ఘెఉజవెఉఎబ్ ల్ ఈస భహ్ పి పెఉగహ్ కెఉసక్సీన్ కెఉ ద్రో కెఉద్రో కెఉసక్సీన్ న్యన్ బెఉత్ఇ సబబ్ కుతెఉపెఉ దిపత్ తెఉక దన్ హొ జక్. ఘతన్యో హన తతెఉపెఉఎ దిపత్ తెఉక దన్ హొ జక్.ఘత ¹⁶ పెఉహక్ ఉరెఉగ్ గొన్ చర మనుసీ హన ళ్న్ పెఉహక్ మెఉసిద్రో మనుసీ పి.టెఉమ మెఉన్యో పెఉహక్ మనుసీ కెఉపుతొసన్ న్యగ్ చొక్ న్యన్ న ఖెఉఎహ్ అదె సబబ్ కొన్ సిద్రో భపక్ న్యగ్ కిర్ న మెఉసజన్ . ¹⁷ ళ హుక్ ణబి ఉస న తెఉతుల్హ్ లగ్ఎ న్యో కెఉసక్సీన్ న్యగ్ బెఉత్ఇ న ఖెఉఎహ్ కెఉసక్సీన్ ¹⁸ నిబక్ దూ ద్రో ఉరెఉగ్.ణ్యగ్ బ్రి కెఉసక్సీన్ కెఉ ద్రో న దూ ద్రో దన్ భపక్ న్యగ్ ఉతుస్ . ¹⁹ భపక్ ద్రోనెఉఎహ్ న్యన్ దిపత్ ఖెఉన్ అవక్న్యన్.ఘెఉజవెఉఎబ్ ల్ ఈస ఘత హన తతురి మెఉనన్ చిత్ భపక్ . ²⁰ ఎఉన్యో గత తతురి క పస్తి గత పిహ్ త తురి కెఉ భపక్ .భన్మదు న్యన్ గెఉపెఉగహ్ ల్ ఈస వత్ఎ ఘొబ్న్యన్ తెఉగొహ్ గెఉసెఉమెఉబెఉఎత్ ది భత్ ఆల్లహ్ బక్ బిన్హ్ చలెగ్చలెగ్ ప్గ్ సెఉదెఉకహ్. టెఉమ హన మెఉసిద్రో పి న్యగ్ జిజెఉఎత్ ద్రొబ్ ఘొబ్న్యన్ సబబ్ గొహ్లొ త్రొక్ వత్ఎ జిహ్. ²¹ భక్ తెఉపత్ జక్ గత హన హసె తతెఉక ఈస గెఉపెఉగహ్ లొ బక్ అవక్న్యన్ తెఉమ ళ్న్ జక్ దన్ గత తెఉమ తమిత తెఉమ గత మత్ ల దెస్యదెస్య గత. ఊ తెఉపత్ జక్ గత హన హసె ²² తతెఉక.టెఉమ ల్ పెఉగూస అహుది లజు జిపెఉగహ్ ఖదగ్ ఝిహ్న్యన్ కెఉనెఉక్ జక్ పొహ్ ద్రో సబబ్ ఝిహ్న్యన్ జిపెఉగహ్ ఊ తెఉపత్ జక్ గత హన హసె త తెఉక. ²³ ళజు ఈస గెఉపెఉగహ్ బక్ అవక్న్యన్ ఘత తతెఉక నిబక్ మియుఎబ్ తెఉమ తెఉక నిబక్ అతెఉఎహ్. ఘత నిబక్ ల దొన్య కొన్ నిబక్ ల దొన్య.ణ్యగ్ ²⁴ ఖెఉఎహ్ సబబ్ జిహ్ పెఉగహ్ బక్ గత బహ్వ గత మత్ ల దెస్యదెస్య గత. డన్ కెఉబిఎత్ గత తెఉమ మత్ ల దెస్యదెస్య గత మెఉన్యో హన గత పత్హ్ బహ్వ ఖెఉఎహ్ ఝిహ్న్యన్ న్యగ్ తెఉపెఉగహ్ ఊళ్Ôణ్ ణా. ²⁵ డ్రోనెఉఎహ్ న్యో సో న్యగ్ సిబెఉన జిహ్ జితన్యొగ్ ల్ అవక్న్యన్. ఘెఉజవెఉఎబ్ ల్ ఈస ఖెఉపెఉఎ లొ ళ్న్ పెఉగహ్ హబ గొన్ గతఅతొగ్ జై ²⁶ థత్ కెఉ గత న్యగ్ కెఉనెఉక్ పెఉగహ్ దన్ ళ్న్ హక్. టెఉమ ఘొబ్న్యన్ న్యగ్ ఉతుస్ జెఉఎత్ తెఉపెఉచయ. డన్ పెఉగహ్ బక్ దొన్య పెఉఎ న్యగ్ దెఉగో నిబక్ ఘొబ్న్యన్. ²⁷ ఆవక్న్యన్ హన ముఫొ బహ్వ ఘొబ్న్యన్ తెఉగొహ్ గెఉమెఉతుతో గొన్ ద్రో ఝిహ్ న్యన్ కెఉ భపక్.ణ్గొన్ సబబ్ న్యన్ ఈస గెఉపెఉగహ్ బక్ అవక్న్యన్ టెఉమ మెఉన్యో ²⁸ గత క తపెఉమన్యగ్ ఆనెఉక్ అనుసీ గత తెఉమ త తెఉపెఉ బహ్వ ఖెఉఎహ్ న్యగ్ తెఉపెఉగహ్ బహ్వ ఊళ్Ôణ్ ణా దన్ గత తెఉమ త తెఉపెఉ బహ్వ హన సపెఉఎ పిహ్ న్యగ్ పెఉబుఎత్ నిబక్ ద్రో ళ్న్ కెఉద్రో. ²⁹ ణ్యగ్ పెఉగహ్ పెఉఎ న్యగ్ గెఉపెఉగహ్ ల్ భపక్ ఉబక్ .డన్ ఘొబ్న్యన్ న్యగ్ ఉతుస్ న మెఉసజన్ . ఘొబ్న్యన్ హ్తొ న గెఉపెఉబియెఉ కెఉద్రో సబబ్ సబె ళ్న్ పెఉబుఎత్ పెఉఎ న్యగ్ జెఉఎత్ కెఉ గలక్ అత్ ఘొబ్న్యన్.హ్ క ³⁰ ళెఉఎహ్ గెఉపెఉగహ్ బన్మదు న్యన్ ల్ ఈస జై థత్ ఉరెఉగ్ న్యగ్ మెఉఇమన్ ఉబక్ ఘొబ్న్యన్. ³¹ ఆల్లహ్ న్యగ్ బెఉన న్యగ్ పెఉబెఉబైహ్ గత హ్ ళెఉఎహ్ న్యన్ ఈస గెఉపెఉగహ్ ఉబక్ ఉరెఉగ్ఉరెఉగ్ అహుది న్యగ్ క మెఉఇమన్ ఉబక్ ³² ఘొబ్న్యన్ ఎఉన్యో గత ఉదెబ్ మెఉనురొత్ అజరన్ న్యగ్ పెఉరునో గత కెఉబిఎత్కెఉబిఎత్ మురిత్ గొన్ లగ్ఎ న్యన్ గత తెఉమ తతురి ఆల్లహ్ న్యగ్ బెఉత్ఇ దన్ గొన్ సబబ్ న్యన్ గత తెఉమ ³³ తెఉపెఉబెఉబైహ్.ఖమోన్యో కెఉతురొనన్ ణబి ఈబ్రహి ఖెఉన్ అవక్న్యన్. ఘొహ్లొ న కమో రస జెఉఎత్ కెఉనమిఎత్ సో మతొగ్ ఫెఉఎ మెఉకెఉసుత్ డ్రోనెఉఎహ్ న్యగ్ నెఉపెఉగహ్ ఘత తెఉమ తెఉపెఉబెఉబైహ్ ³⁴ ఖెఉబిఎత్ బెఉత్ఇ న్యగ్ పెఉగహ్ న్యో ఖెఉన్ ఈస బక్ అవక్న్యన్. ఊరెఉగ్ ³⁵ జిపెఉబుఎత్ దెస్య న ఖెఉఎహ్ నమిఎత్ దెస్య.డన్ సిద్రో నమిఎత్ హన మెఉతెఉ తెఉపత్ న్యగ్ తెఉతబ్ ల కెఉలువర్గ మెఉన్యో అనెఉక్ ³⁶ సిఉము మస న మెఉతెఉ తెఉపత్ ల కెఉలువర్గ.శబబ్ న్యన్ ఖెఉఎహ్ మెఉన్యో అనెఉక్ జిపెఉబెఉబైహ్ గత గత బిఎత్బిఎత్ బెఉబైహ్. ³⁷ ఖెఉబిఎత్ తెఉపెఉఎ గతన్యో కెఉతురొనన్ ణబి ఈబ్రహి. టెఉమ గత కెఉనెఉక్ తపెఉమత్ సబబ్ గత హన తతె తెఉరిమొగ్ న్యగ్ పురునో.ఫెఉఎ ³⁸ న్యగ్ గిఎగ్ బక్ భపక్ న్యన్ ఖెఉఎహ్ న్యగ్ పెఉగహ్. శెఉదగ్కన్ గత తపెఉబుఎత్ పెఉఎ న్యగ్ జిపెఉరునో ల్ బపక్ గత కెఉ గత.ఆవక్న్యన్ జిజవెఉఎబ్ భపక్ కమో న ఖెఉఎహ్ ణబి ఈబ్రహి. ³⁹ ఎఉన్యో గత బిఎత్బిఎత్ అనెఉక్ ణబి ఈబ్రహి ఖెఉన్ ఈస ఖ పస్తి గత పెఉబుఎత్ పెఉఎ న్యగ్ గెఉపెఉబుఎత్ ల్ ణబి ఈబ్రహి. పెఉసపో ఉబక్ గత కెఉబెఉనరన్ న్యగ్ ⁴⁰ దెఉగో బక్ ఫొ తెఉ ఆల్లహ్ తెఉమ దిగత కెఉనెఉక్ తపొహ్ మత్ . ణబి ఈబ్రహి హన గెఉపెఉబుఎత్ న్యగ్ లగ్ఎ న్యన్ఘత తపెఉబుఎత్ పెఉఎ న్యగ్ జిపెఉబుఎత్ ల్ బపక్ గత ⁴¹ కెఉద్రో.ఝవెఉఎబ్ అవక్న్యన్ ఖమో బుకొన్ అనెఉక్అనెఉక్ హరెఉఎ. భపక్ కమో చిత్ సిద్రో న ఖెఉఎహ్ ఆల్లహ్ కెఉద్రో. ⁴² ళజు ఈస గెఉపెఉగహ్ బక్ అవక్న్యన్ ఎఉన్యో బిత్ ఆల్లహ్ న్యన్ భపక్ గత గత తగస్హ్ కెఉ సబబ్ తెఉక నిబక్ ఫొ తెఉ ఆల్లహ్. హన తెఉక గొన్ లక్ఎ ద్రో తెఉమ ఘొబ్న్యన్ ⁴³ ఖెఉఎహ్ న్యగ్ ఉతుస్ .ఫెఉఎ సబబ్ జిహ్ గత హన ముఫొ పెఉఎ న్యగ్ పెఉగహ్ శబబ్ గత హన క్ తతెఉఎన్ వత్ఎ గత దెఉగో న్యగ్ పెఉరునో.ఈబ్లిహ్ బపక్ గత దన్ గత కెఉనెఉక్ తసెఉత్త్ ఖెఉన్ ⁴⁴ బపక్ గత. ఒహ్ అవైకొన్ ఈబ్లిహ్ న్యన్ తుకగ్ పెఉమత్ గొబ్. ఈబ్లిహ్ న్యన్ హ్తొ న జిదొగ్ ఉబక్ న్యగ్ బెఉన సబబ్ హన కెఉబెఉనరన్ బక్ ఈబ్లిహ్ న్యన్. ఎఉన్యో ఝిహ్న్యన్ జిమెఉసులెత్ న్యన్ హ్పెఉ హిరెఉఎన్ సబబ్ క లగ్ఎ న్యన్ సిఫెఉఎత్ జిహ్. ఈబ్లిహ్ తుకగ్ సెఉమెఉగ్త్ దన్ అసై బన్మదు సులెత్. ⁴⁵ టెఉమ పెఉగహ్ న్యగ్ బెఉత్ఇ బక్ గత గొన్ సబబ్ న్యన్ ఖెఉఎహ్ గత హన తపత్హ్ కెఉ .శో ⁴⁶ న్యగ్ న లకవన్ గత న్యగ్ హసె గత బ్రి బుకెఉతి బహ్వ న దెస్య బక్ ఎఉన్యో పెఉగహ్ న్యగ్ బెఉన పకొన్ గత హన తపత్హ్ కెఉ ఊరెఉగ్ న్యగ్ అసై ⁴⁷ జిహ్ నిబక్ ఫొ తెఉ ఆల్లహ్ ఉరెఉగ్ న్యన్ జిదెఉగో పెఉఎ న్యగ్ గెఉపెఉగహ్ ల్ ఆల్లహ్. టెఉమ గత బుకొన్ అసై నిబక్ ఫొ తెఉ ఆల్లహ్ న్యగ్ ఖెఉఎహ్ సబబ్ జిహ్ గత హన తతె దెఉగో. ⁴⁸ ఈస దన్ ణబి ఈబ్రహిఊరెఉగ్ఉరెఉగ్ అహుది న్యన్ జిజవెఉఎబ్ ఈస ఖెఉబిఎత్ థత్ బెఉత్ఇ కమో ⁴⁹ పెఉగహ్ బహ్వ గత ఉరెఉగ్ శమరీ న్యగ్ క జితమొగ్ జ్న్ఘె ఉజవెఉఎబ్ ల్ ఈస హన జితమొగ్ జెన్. హొరెఉమత్ కెఉ భపక్ ళ్న్ తెఉమ గత తహిన . ⁵⁰ హన ళ్న్ మిత హొరెఉమత్ కెఉ ద్రో ళ్న్ కెఉద్రో. ణ సబొహ్ న్యగ్ గెఉఉసెఉహ హొరెఉమత్ కెఉ ⁵¹ దన్ ఘొబ్న్యన్ ఖెఉఎహ్ న్యగ్ పెఉహక్.ఖెఉబిఎత్ బెఉత్ఇ న్యగ్ పెఉగహ్ న్యో ఉరెఉగ్ న్యగ్ జితురొత్ లగ్ఎ పెఉగహ్ సిఉము మస ఉరెఉగ్ న్యన్ హన మత్. ⁵² డన్ ఉరెఉగ్ఉరెఉగ్ అహుది న్యన్ లజు జిపెఉగహ్ బక్ ఈస ఝినోన్యో క బిఎత్బిఎత్ కమో తెఉపెఉ బహ్వ డ్రోనెఉఎహ్ బెఉత్ఇబెఉత్ఇ క జితమొగ్ జెన్ ణబి ఈబ్రహి కెఉద్రో క మత్ మెఉనన్ చిత్ గొన్ మదు ణబి. ⁵³ టెఉమ గత తపెఉగహ్ ఊరెఉగ్ న్యగ్ జిసెఉత్త్ పెఉఎ న్యగ్ పెఉగహ్ సిఉము మస హన మత్.ఎఉన్యో ణబి ఈబ్రహి కెఉద్రో క మత్ మెఉనన్ చిత్ బన్మదు ణబినబి న్యగ్ లన్ క మత్ ద్రోనెఉఎహ్ న్యో సో హన జితమొగ్ ల అకై కమో డ్రోనెఉఎహ్ లెఉబెహ్ రయెఉక్ నిబక్ బపక్ కమో ణబి ఈబ్రహి ⁵⁴ ఘెఉజవెఉఎబ్ ల్ ఈస శెఉకిర జిహ్ మిత హొరెఉమత్ కెఉ ద్రో ళ్న్ మతొగ్ హొరెఉమత్ న్యన్ హన మెఉగున. ణ్యగ్ హొరెఉమత్ న ఖెఉఎహ్ భపక్ ⁵⁵ న్యగ్ గత అగ్గబ్ ఆల్లహ్ గతపద గత హన తతురి కెఉ ఘొబ్న్యన్. టెఉమ కుతురి ఘొబ్న్యన్. శెఉకిర జిహ్ పెఉగహ్ బహ్వ హన ళ్న్ తురి కెఉ ⁵⁶ ఘొబ్న్యన్ తెఉమ సిద్రో ఉరెఉగ్ సులెత్ సబన్ లగ్ఎ గత. కుతురి కెఉ ఘొబ్న్యన్ తత్ పెఉఎ న్యగ్ గెఉపెఉగహ్.భపక్ గత ణబి ఈబ్రహి గలక్ లుపహ్ న బహ్వ ఘొబ్న్యన్ గెఉకలొన్ ఉరో . ఘొబ్న్యన్ క గెఉకలొన్ దన్ ఘొబ్న్యన్ గలక్ ⁵⁷ డన్ ఉరెఉగ్ఉరెఉగ్ అహుది లజు జిపెఉగహ్ బక్ ఈస ఊము డ్రోనెఉఎహ్ గొహ్లొ న లిమొగ్ ప్లొహ్ థొన్ దన్ ద్రోనెఉఎహ్ క కలొన్ ణబి ⁵⁸ ఈబ్రహిఘెఉజవెఉఎబ్ ల్ ఈస ఖెఉబిఎత్ పెఉగహ్ బక్ గత సిగొహ్లొ ణబి ఈబ్రహి లహ్ క న.ళజు ఉరెఉగ్ఉరెఉగ్ అహుది న్యన్ జిచొక్ బత్ఎ జికెఉనెఉక్ గెఉలవ ⁵⁹ ఘొబ్న్యన్ తెఉమ ఈస లజు గెఉపెఉస్ ద్రో దన్ గెఉజక్ లజు గెఉతిగ్గై భత్ ఆల్లహ్.